Jeszcze w tym tygodniu może się rozstrzygnąć, ile pieniędzy rząd przeznaczy na mrożenie cen energii - wynika z ustaleń money.pl. Główne rozmowy w tej sprawie toczą się pomiędzy minister klimatu Pauliną Hennig-Kloską (Polska 2050) a ministrem finansów Andrzejem Domańskim (KO). W temat zaangażowany jest także szef rządowego Komitetu Stałego i zaufany człowiek premiera Maciej Berek, a ostateczną decyzję ma podjąć Donald Tusk.
Na razie jednak do kompromisu daleko. Z jednej strony minister klimatu walczy o kwotę 5,4 mld zł w budżecie na przyszły rok. Z tego 4,4 mld zł to koszt przedłużenia maksymalnych cen energii na cały 2025 rok, a 1 mld zł potrzebny jest na kontynuację wypłat bonu energetycznego. Z drugiej strony minister finansów oferuje na ten cel tylko 2 mld zł z uwagi na napiętą sytuację budżetową. Przełom w tej sprawie miało przynieść zeszłotygodniowe posiedzenie Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów, jednak z naszych informacji wynika, że w tej sprawie nie było konkluzji.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Napięcia w budżecie
Sytuacja bardzo przypomina niedawne negocjacje, jakie z ministrem finansów podjęła minister zdrowia Izabela Leszczyna. Domagała się ona dodatkowych 3 mld zł na obszar zdrowia, ale ostatecznie skończyło się na tym, że Andrzej Domański dosypał 1,2 mld zł, a resztę środków Leszczyna musiała znaleźć w ramach poszukiwania oszczędności we własnym resorcie i podległych mu instytucjach.
Teraz wiele wskazuje na to, że podobnie skończą się negocjacje ministra finansów z minister klimatu. - Na ten moment pieniędzy nie ma - przyznaje nasz rozmówca z rządu. A to niejedyny powód, przez który może być problem z wyasygnowaniem dodatkowych pieniędzy na ten cel. - Mrożenie cen energii nie robi już wrażenia na ludziach. Dla nich to rozwiązanie z kategorii "było, jest i będzie". A dziś wszyscy w rządzie skupiają się raczej na rozwiązaniach, które takie wrażenie zrobią - przyznaje rządowy rozmówca.
Mimo to w resorcie klimatu nie składają szabli.
Kwota 2 mld zł wystarczy na półroczne zamrożenie cen energii, pewnie trochę powyżej poziomu 500 zł/MWh. Za kwotę 5 mld zł moglibyśmy to rozciągnąć na cały 2025 rok - słyszymy od jednego z rozmówców.
Także wśród urzędników MF jest świadomość, że deklarowane 2 mld zł to wciąż za mało. - Na mrożenie cen energii potrzeba będzie wyższych środków, ale w tej chwili trudno powiedzieć, o ile potencjalnie większych - przyznaje rozmówca z MF.
Co zrobią spółki
Równolegle Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ) ma negocjować ze spółkami energetycznymi. - W cenach energii wciąż dużo ważą kwestie dystrybucyjne. Naszym zdaniem spółki dalej mogą mrozić, tzn. nie waloryzować, opłatę mocową i dystrybucyjną - ocenia rozmówca z resortu.
Jak dodaje, wiele wskazuje na to, że przyszły rok będzie ostatnim z tarczami energetycznymi. - Potrzebujemy jeszcze roku, by wyjść z zamrożenia cen. Rynek już się ustabilizował, ceny są niższe, a ich wyższy poziom wynika z rocznych kontraktów zawieranych przez spółki. Za rok "zejdziemy się" z rynkiem i tarcze przestaną być potrzebne - przewiduje rozmówca money.pl.
W poniedziałkowym wywiadzie dla "Gazety Wyborczej" szefowa MKiŚ Paulina Hennig-Kloska podkreśliła, że interwencje cenowe stosowane były w okresie kryzysu energetycznego. - Dziś, w sytuacji stabilizującego się rynku energii, mrożenie cen musi być stopniowo wygaszane - stwierdziła minister. Taka deklaracja nie powinna być zaskakująca, bo już w maju, na etapie prac nad ustawą o bonie energetycznym, w rządowym wykazie prac pojawiło się podobne stwierdzenie.
"Obecna obserwacja sytuacji wskazuje na zasadność odchodzenia od stosowania mechanizmów interwencyjnych i powracania do modelu funkcjonowania rynku energii sprzed kryzysu. Niemniej odchodzenie od wsparcia odbiorców energii elektrycznej, paliw gazowych i ciepła musi być realizowane w sposób stopniowy, uwzględniający przede wszystkim sytuację gospodarstw domowych, które w największym stopniu odczuwają wzrost rachunków za te media" - wynikało z informacji o celach szykowanego wówczas projektu ustawy.
Znaki zapytania
Według naszych rządowych rozmówców problemem może się okazać ewentualna kolejna sytuacja kryzysowa, która zdestabilizuje rynek i będzie wymagać kosztownej interwencji ze strony państwa.
- Na ten moment budżet na ten i przyszły rok jest tak napięty, że nie będziemy w stanie znaleźć jakichś potężnych środków - przyznaje rozmówca z Kancelarii Premiera. Inny rozmówca z rządu ocenia, że być może nie uda się zrealizować w pełni wydatków zaplanowanych na zbrojenia, czyli ok. 190 mld zł w przyszłym roku. - Wtedy pojawią się oszczędności, które można byłoby przeznaczyć na inne cele - wskazuje rozmówca money.pl.
Na pewno rząd będzie pod presją ze strony opozycji, jeśli chodzi o mrożenie cen energii w przyszłym roku.
PiS opowiada się za utrzymaniem mrożenia cen energii oraz ponadpolitycznym porozumieniem w zakresie domagania się reformy unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS - przyp. red.), by pieniądze wydawane na uprawnienia do emisji CO2 przez polskie firmy w całości zostawały w Polsce. To rosnące ceny uprawnień zabijają dzisiaj ciepłownie, przemysł i energetykę i są głównym powodem wzrostu cen energii - mówi Janusz Kowalski, poseł Prawa i Sprawiedliwości.
Tarcza energetyczna została wprowadzona przez rząd Mateusza Morawieckiego, gdy na rynkach energii i surowców, jeszcze przed rosyjskim atakiem na Ukrainę, pojawiły się gwałtowne wzrosty cen. Rozwiązania weszły w życie od początku 2022 r. W ramach tarczy z jednej strony rząd obniżył podatki, m.in. od energii elektrycznej, z drugiej - wprowadził bon energetyczny. Później pojawiły się także dotowane ceny prądu dla gospodarstw domowych czy maksymalne ceny na prąd - i dla gospodarstw domowych, i dla tzw. odbiorców wrażliwych czy małych firm.
Część tych rozwiązań została utrzymana w kolejnych latach. W tym roku z bonu mogło skorzystać 3,5 mln gospodarstw domowych, a w zależności od liczby osób, żyjących pod jednym dachem, transfer mógł wynieść od 300 do 600 zł (od 600 do 1200 zł, jeśli gospodarstwo ogrzewane jest energią elektryczną). Dodatkowo maksymalna cena energii elektrycznej dla gospodarstw domowych została ustalona na poziomie 500 zł za MWh. Natomiast dla instytucji samorządowych i podmiotów użyteczności publicznej, np. szkół, żłobków, szpitali czy małych i średnich przedsiębiorstw, jest to 693 zł/MWh.
Grzegorz Osiecki, Tomasz Żółciak dziennikarze money.pl
