Projekt tzw. ustawy incydentalnej - ze względu na zgłoszone w środę poprawki podczas sejmowej debaty - trafił z powrotem do prac Komisji sprawiedliwości. Po publikacji money.pl w środę klub PSL-TD zgłosił m.in. poprawkę dotyczącą pierwszeństwa w zasiadaniu w składzie sędziowskim SN orzekającym w sprawie ważności wyboru prezydenta.
Utrzymany zostaje zapis, według którego o ważności wyborów będzie decydowało 15 sędziów SN o najdłuższym stażu w tym sądzie. Wczoraj okazało się, jednak, że czwórka sędziów - Dariusz Dończyk, Halina Kiryło, Michał Laskowski i Eugeniusz Wildowicz - dostali nominacje tego samego dnia, tj. 18 grudnia 2009.
Ponieważ w gronie kwalifikującym się do orzekania w sprawach wyborczych to oni mają najkrótszy staż, to siłą rzeczy urosło ono do 17 sędziów. Dlatego Adam Orliński z PSL zaproponował, żeby w takim przypadku dodatkowym kryterium był ogólny staż na stanowisku sędziego. To oznacza, że o sprawach wyborczych będzie orzekać Helena Kiryło i Eugeniusz Wildowicz powołani na sędziego w 1985 roku, tymczasem Michał Laskowski został powołany w 1990 r., a Dariusz Dończyk w 1992 r.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
To oznacza, że skład orzekający w sprawach wyborczych wyglądałby tak jak poniżej.
- Tomasz Artymiuk powołany na sędziego 08.04.1988 r, sędzia SN od 12.09.2007
- Małgorzata Gierszon powołana 30.03.1984, sędzia SN 05.03.2007
- Jerzy Grubba powołany 29.06.1988 30.11.2005
- Halina Kiryło powołana 17.06.1985, sędzia SN od 18.12.2009
- Zbigniew Korzeniowski powołany 03.06.1992, sędzia SN od 2007
- Wiesław Kozielewicz powołany 21.04.1983, sędzia SN od 1999
- Jarosław Matras powołany 17.11.1992 sędzia SN 15.07.2008
- Grzegorz Misiurek powołany 04.1989, sędzia SN od 2005
- Marek Pietruszyński powołany 22.04.1987, sędzia SN od 2002
- Waldemar Płóciennik powołany 24.06.1982, sędzia SN od 2005
- Romualda Spyt powołana 01.07.1988, sędzia SN od 2007
- Dariusz Świecki powołany 01.12.1993, sędzia SN od 15.07.2008
- Andrzej Tomczyk powołany 12.01.1987, sędzia SN od 2002
- Eugeniusz Wildowicz powołany 28.02.1985, sędzia SN od 18.12.2009
- Dariusz Zawistowski powołany 1.05.1987, sędzia SN od 2005
Poprawka zakłada także, że ci sędziowie mieliby orzekać w trakcie kampanii. Miałby to robić składy trzyosobowe, chodzi np. o odwołania od odmowy rejestracji przez PKW komitetu wyborczego czy kandydata. W takim przypadku składem trójosobowym miałby kierować sędzia o najdłuższym stażu w SN.
Problem w Sądzie Najwyższym
W ostatnich tygodniach problem stwierdzenia przez Izbę Kontroli SN ważności wyboru prezydenta wywołał spór wokół działań PKW oraz Izby Kontroli, który dotyczył sprawozdania finansowego komitetu wyborczego PiS z wyborów parlamentarnych w 2023 r.
Status tej Izby jest kwestionowany, ponieważ tworzą ją tzw. neosędziowie, czyli osoby powołane po 2017 r. na sędziów SN na wniosek - jak twierdzą m.in. obecne władze - upolitycznionej, a przez to niekonstytucyjnej Krajowej Rady Sądownictwa. W związku z tym marszałek Sejmu Szymon Hołownia zaproponował projekt tzw. ustawy incydentalnej, który zakłada, że w sprawach dotyczących rozpoznawania m.in. stwierdzania ważności wyboru prezydenta miałyby orzekać trzy połączone izby Sądu Najwyższego: Karna, Cywilna i Pracy.
Problemem tego rozwiązania, który podniosło część prawników, w tym także niektórzy sędziowie SN, jest to, że w połączonych izbach SN nadal zasiadaliby tzw. neosędziowie, stąd też problem ten ma rozwiązać poprawka PSL-TD.
Kwestia ewentualnego stwierdzenia albo niestwierdzenia ważności wyboru prezydenta przez Sąd Najwyższy może stać się szczególnie wyrazista, gdy tegoroczne wybory prezydenckie - już w drugiej turze - będzie rozstrzygać relatywnie niewielka liczba głosów na korzyść jednego z dwóch kandydatów. Decyzja ta zapada jednak na podstawie wcześniejszych ustaleń PKW, która może stwierdzić ewentualne naruszenia prawa wyborczego, które mogłyby wywrzeć wpływ na wyniki głosowania i wynik wyborów.
